Categorie: Uitzonderlijke omstandigheden

Water

Bijna twee jaar lang was het verontrustend droog in deze streek. Heel wat bomen overleefden de droogte niet, in de lente kwam de bloei moeizaam op gang, sommige planten verdwenen uit het landschap, andere namen de overhand, op veel plaatsen was de grond zanderig droog. De dorp zag er stoffig uit, de moestuinen pover.
In het najaar van 2024 leek het tij te keren. We kregen af en toe een bui, maar het regende te weinig om de bronnen weer voluit te laten stromen. De hoofdbron die ons dorp van water voorziet, gaf steeds minder.

In februari kwam er opeens geen water meer uit de kraan. Niet omdat de bron opgedroogd was, maar omdat er twee lekken in de hoofdleiding waren. Het duurde vier dagen eer die hersteld waren. Het was een harde les want voorheen realiseerde ik me niet hoe dikwijls op een dag ik de kraan opendraai. Gelukkig heb ik in 2023 twee regentonnen laten installeren, handig om het toilet door te spoelen, maar niet drinkbaar.

En nu heeft het twee dagen onophoudelijk hard geregend. Een heel ander soort ongemak: niet naar buiten kunnen, want binnen de kortste tijd ben je drijfnat, èn lekkende daken. Met emmers en dweilen is het binnenhuisleed min of meer verholpen en intussen is het opgehouden met regenen. De doorhangende takken van de cipressen schudden het water van zich af, het dorp hult zich in een witte damp en we horen de rivieren weer de berg afstromen. Een geluid dat ik bijna vergeten was. Ik probeerde het op te nemen, maar in de opname overschreeuwen de vogels het stromen.

Vanmiddag ben ik het opgefriste bos gaan verkennen: beddingen die al meer dan twee jaar geen water meer gezien hebben zijn veranderd in kolkende beekjes. En op de terugweg liep ik ook even langs de moestuin. Tot mijn vreugde stond er voor het eerst water in de wadi.

Bosbeekje
De wadi die ik in augustus 2022 aanlegde houdt voor het eerst water vast.
Het water stroomde vanaf de straatkant de tuin in.

Veerkracht

Ze zijn er weer, de paddenstoelen. En dat is niet vanzelfsprekend. Na twee jaar extreme droogte in de streek hadden we bijna de hoop opgegeven om nog eens een paddenstoelenherfst of-voorjaar mee te maken.

Eind april tot half mei kreeg de begroeiing op de berg wat water, maar de zomer was opnieuw keihard. Heel wat bomen zijn gesneuveld.

Sinds half oktober regent het. Nu en dan stormt het en krijgt de aarde meer water dan ze kan slikken, maar het valt op dat niemand klaagt.

Vandaag was er weer even wat zon. Lang genoeg om een wandeling te maken en wat foto’s te maken. Paddenstoelen zijn erg gevoelig aan de weersomstandigheden, het lijkt bijna op een soort eigenzinnigheid. Ze komen alleen als de grond voldoende vochtig is, als de lucht niet te koud is en de wind zich gedeisd houdt.

Maar ze zijn er. En voor mij staan ze voor veerkracht en hoop.

Regen!

Het regent al drie dagen ononderbroken. Voor mijn vrienden in het noorden is dit waarschijnlijk flauw nieuws, maar voor ons is het een wonder. Na bijna twee jaar aanhoudende droogte smaakt deze regen als een ijsje op een warme zomerdag.

In maart waren hier en daar al eens wat druppels gevallen en dat had meteen effect op de natuur. Maar toen alles groen begon te worden, werd pas duidelijk hoeveel bomen afgestorven waren. De hellingen zijn voor een vierde bruin. Zelfs een groot aantal wintereiken hebben het niet gered. Acacia’s deden hun best om wat magere bloemen te geven, maar de blaadjes bleven achterwege.

Ons dorp en de mooie weg erheen zagen er gehavend en droevig uit. En nu regent het. We maken foto’s van voorbijdrijvende wolken en van diepe plassen, en genieten van het uitzicht op druppels die van de ramen glijden. Volgens de voorspellingen zal de regen nog minstens twee weken aanhouden. Gelukkig wonen we op een berg en kan het hier niet overstromen. En de lekken in onze oude daken, die nemen we erbij.

…

…

Een nieuw jaar in het zuiden

In het vorige jaar heb ik niet eens tien berichten gepost. Dat wil wat zeggen. Het was een moeilijk jaar op alle vlakken. De meeste berichten gingen over de aanhoudende droogte. Die is er nog steeds. De hoop dat het gewoon een ‘uitzonderlijk’ droog jaar was begint wat af te zwakken. De eerste helft van januari was droog en voor de komende twee weken wordt geen druppel regen voorspeld. Dat het in het noorden uitzonderlijk nat was, maakte het alleen maar erger. Ik vond het erg voor mijn vrienden en familie in België en Nederland en kon nauwelijks genieten van de stralende dagen hier.

In het voorjaar postte ik behalve over de droogte ook een paar berichten over de literaire wandelingen rond mijn boek Het huwelijk. Dat was een periode waar ik graag op terugkijk. En het goede nieuws is dat er dit jaar opnieuw minstens één wandeling op het programma staat, een treinstapper van Ninove naar Appelterre, georganiseerd door de toeristische dienst van de stad Ninove. Ook deze wandeling werd ontworpen door Chantal en Bart van Hof Anghereel in Appelterre. Binnenkort meer nieuws hierover, maar hier is alvast de datum: zondag 17 maart. Ik zal er bij zijn om voor te lezen, te vertellen en vragen te beantwoorden.

De stiltes tussen de weinige berichten door hadden te maken met gebeurtenissen in mijn vrienden- en familiekring die me erg hebben aangegrepen. Daar bovenop kwam dan nog eens het slechte nieuws op wereldniveau. Als gevolg van dat alles raakte ik min of meer wat geblokkeerd met het schrijven. Gelukkig kon ik me af en toe toch wat focussen op het dichten.

Ik keek op een bijna kinderlijke manier uit naar het nieuwe jaar want dat zou me verlossen van het oude rotjaar. Helaas blijven de oorlogen en de droogte duren. De droogte zorgt zelfs voor een beetje wrijving in ons dorp. Mensen zoeken soms naar drastische oplossingen die dan weer voor andere problemen zorgen. We staan voor uitdagingen.

Ondanks alles heb ik toch een lijstje gemaakt van wat goed ging in 2023. Ik raad iedereen aan om hetzelfde te doen, het ‘geeft de burger moed’. Bij mij staan nieuwe en oude vriendschappen bovenaan.

Op 2 januari van dit nieuwe, spannende jaar, heb ik mijn schrijfroutines weer opgenomen. Tot vandaag gaat het goed. Ik neem me dan ook voor om weer wat vaker een bericht te posten. Ik wens ons allen veerkracht en vriendschap in 2024.

Christine

In het midden ons door droogte geteisterde dorpje. Op de achtergrond de slechts licht besneeuwde Canigou.

Regen, eindelijk regen

Mijn vorige bericht dateert van juni. Sindsdien heeft het nog een paar keer gedruppeld. Nooit genoeg om de wadi te vullen, amper genoeg om het dorp wat op te frissen. Nu is het november en af en toe komt er wat uit de lucht gevallen. Genoeg om de twee waterreservoirs, die ik samen met nieuwe dakgoten liet installeren, te vullen.
In het noorden regent het te veel, hier te weinig. Dat is niet nieuw. In zijn gedicht November klaagde J.C. Bloem zo’n honderd jaar geleden al over de regen. Ik schreef er een antwoord op.

300 liter opluchting

Regen

Een dag of tien geleden begon het eindelijk te regenen. Eerst met korte malse buien, dan wat heviger en gisteren kregen we een storm met sneeuwregen en hagel. De grijze luchten namen we er met plezier bij. Wat een opluchting.

Helaas, het zijn alleen de hoger gelegen gebieden die nu rijkelijk besproeid worden. Ons dorp ligt op 800 m hoogte. In het dal wordt nog steeds gezucht, geklaagd, gewanhoopt. De fruit- en wijnboeren vrezen het ergste voor de oogst.

In het dorp staan heel wat kersenbomen. De kersen zijn door de voorgaande droogte dit jaar kleiner dan anders. Misschien juist daardoor hebben ze de hagel doorstaan.

En vanmorgen spotte ik de eerste paddenstoelen en ik realiseerde me dat het anderhalf jaar geleden was dat ik paddenstoelen had geplukt. Voorzomer en najaar 2022 waren te droog geweest.

Grote parasolzwammen of coulemelles zoals dat hier heet, zijn betrouwbare voorbodes. Als het vochtige weer aanhoudt krijgen we dit jaar misschien toch een paddenstoelenfeestje.

Regen

Sinds het vorige bericht heeft een paar keer geregend. Nooit lang. Net genoeg om de plantengroei wat op te doen veren. Opeens gingen alle veldbloemen bloeien, alsof ze zich moesten haasten.

Vorige zaterdag werd in ons kerkje uitzonderlijk een mis gevierd. Er zijn maar een paar gelovigen in het dorp, maar de ongelovigen poetsen met plezier voor de gelegenheid de kerk. We hebben ook een mooi boeket gemaakt, al was het zoeken, want de bloemen waren al verflenst.

De misgangers baden om regen. De boerin ging nog een stapje verder. Zij droeg de volgende dag in een processie in Vinça, samen met drie andere landbouwsters, de heilige Gauderic op haar schouders.

Sint Gauderic is de patroonheilige van de wijnbouwers. Zijn voorspraak wordt ingeroepen bij aanhoudende regenval, nu dus bij droogte. Na de processie regende het een beetje.

Droogte 2

Sinds mijn vorige bericht, precies drie maanden geleden, heeft het drie keer geregend, waarvan één keer een hele nacht. Die ene keer heeft veel goedgemaakt, maar het blijft te weinig. Vooral omdat er zo goed als geen reserve is voor de komende zomer, die wellicht ook heet en droog zal zijn.

De dorpsbron geeft gelukkig nog water, maar het debiet is dramatisch verminderd. Elke maand klimt iemand van het dorp naar de kam om het debiet te meten en de filter te reinigen. Een jaar geleden duurde het 3 seconden om een beker van een halve liter te vullen, nu 20 seconden. Het water stroomt dus 7 keer trager uit de berg. Er is nog voldoende om alle huizen van water te voorzien, maar er is zo goed als geen overloop meer. Die overloop wordt normaal gebruikt om de moestuinen te bevloeien en de koeien en de schapen van drinkwater te voorzien.

Uit de dorpsfontein stroomt een dun straaltje water. Daarvan kan ik wat afnemen om de moestuin vochtig te houden. Maar ik bedek de grond met een dikke laag groenafval zodat de bodem minder snel uitdroogt en ik minder vaak moet gieten.

Als ik in de tuin sta, zie ik wel eens een auto bij de fontein stoppen. Mensen uit omliggende dorpen komen een paar bidons vullen. Ze komen meestal niet meer terug: de weg naar ons dorp is lang, smal en kronkelig en ze moeten veel geduld hebben, een bidon raakt maar langzaam vol. Ze komen wellicht uit Bouleternère of Corbère. Die dorpen haalden zelfs de Vlaamse pers omdat er geen drinkwater meer is.

Tijdens het Uur van de Aarde (Earth hour), op 25 maart deed ik samen met een aantal dichters het licht uit en schreef ik bij kaarslicht een gedicht. Ik beschrijf er mijn onrust in, mijn angst dat we het dorp zullen moeten verlaten, maar ik eindig met een sprankeltje hoop. En natuurlijk hoop ik dat het nooit zover zal komen, en geloof ik dat ook wel, als we allemaal samen voor de aarde zorgen.

Mijn gedicht is nu ook te lezen op de facebook pagina van Poets for the Planet (nadat het aanvankelijk door facebook geweigerd werd wegens het woord ‘naakte’).

de dorpsfontein

Droogte

Terwijl er in het noorden voor watersnood gevreesd wordt, baart de droogte ons hier zorgen. De wijnbouwers en de veetelers maken zich zorgen. Ik maak me ook zorgen want hoelang zal de dorpsbron water blijven geven? Zelfs de wilde dieren maken zich zorgen. Ze naderen steeds vaker het dorp. Het is al niet meer ongewoon om een vos of een das in de dorpskern op straat te zien lopen of een hert over een omheining te zien springen.

Vannacht heeft een dier zich te goed gedaan in mijn moestuin. Spinazie, venkelloof, zwarte radijsloof en veldsla zijn tot tegen de bodem afgeknabbeld.

Gelukkig houdt het dier (een hert of een gems?) blijkbaar niet van prei en kolen.

PS Vandaag, 17 januari, heeft het gelukkig een klein beetje geregend. Maar de wind droogt alles meteen weer op.

Buitenspelen

Tijdens de pandemie voelde ik me vooral machteloos en moedeloos, maar de nieuwe hindernissen, die maar op ons af blijven komen, lijken op een of andere manier mijn strijdvaardigheid aan te wakkeren.

Het begon met de calamiteiten die mijn moestuin tegen de vlakte sloegen. Het was juist die tegenslag die me opeens energie gaf om aan de slag te gaan.

Op dezelfde manier probeer ik nu naar de nieuwe uitdagingen te kijken. Er staat een winter voor de deur die niet comfortabeler zal zijn dan de vorige. Dat was nochtans het plan: ik zou een of twee nieuwe verwarmingstoestellen aankopen en een aangename en stabielere temperatuur in huis hebben. Maar mijn budget voor dit jaar is op onverklaarbare wijze geslonken, de energie- en andere prijzen zijn hier ook aan het stijgen, en toestellen aankopen en meer elektriciteit verbruiken is voorlopig niet aan de orde.

De oplossing waarop ik broed is: veel meer buiten spelen dan ik doorgaans in de winter doe. En wat kan ik zoal buiten doen? Wandelen, joggen, sprokkelen, de moestuin onderhouden, de wadi afwerken, het kerkhof verder opknappen, het dorp netjes houden enz. Ik hoef er niet lang over na te denken, er is genoeg te doen.

Het nieuwe is: mijn dag anders indelen:

  • Een beetje langer in bed blijven.
  • Na het opstaan meteen naar buiten gaan en een ochtendwandeling of -loopje doen.
  • Als ik dan goed opgewarmd ben nog even in de tuin gaan rommelen.
  • Vaste werkuren: twee tijdspannes per dag
  • Tussendoor naar buiten gaan
  • Avondwandeling en sprokkelen
  • Lezen in bed (met een warme kruik erbij)

Anders is: meer tijd buitenshuis doorbrengen, maar ook:  de (computer-)werktijd afbakenen en binnen die tijd beter focussen en dus sneller klaar zijn met de geplande taken.

Als dat lukt, zal ik minder elektriciteit en brandhout verbruiken en toch geen kou hebben. En ik kan nog een paar voordelen bedenken: de moestuin zal floreren en mijn conditie zal er wel bij varen.

Misschien lijkt dit makkelijk praten, ik woon immers in een omgeving die uitnodigt om naar buiten te gaan. Hoe zou ik het doen als ik in de stad zou wonen? Ik denk dat ik meer zou wandelen en fietsen en ik zou stiekem een stukje grond in een park of op een kerkhof adopteren en dat netjes houden en er misschien wel iets planten, of er in ieder geval de natuur gaan observeren met PlantNet en BirdNet.

Is dat een naïeve gedachte? Op welke manier zouden jullie deze winter wat meer gaan buitenspelen?